2 września 2022 r. w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyło się posiedzenie Zespołu Doradców Premiera ds. Rolnictwa.

W trakcie posiedzenia poszczególne grupy producentów przedstawiały swoje spostrzeżenia odnośnie nowelizacji ustawy biopaliwowej, omawiając jej konsekwencje dla krajowych producentów rzepaku. Ponadto spotkanie zostało poświęcone możliwościom pozyskiwania nowych rynków zbytu dla polskich produktów rolno-spożywczych, ze zwróceniem uwagi na ryzyko związane z potencjalną utratą tychże rynków. 
Podczas posiedzenia zaproszeni goście dyskutowali także o bezpieczeństwie energetycznym polskiej wsi oraz o dostępności i przystępności cenowej nawozów produkowanych w Polsce. 

Podczas spotkania wypracowano rekomendacje: 

Omówienie nowelizacji ustawy biopaliwowej oraz jej konsekwencji dla krajowych producentów rzepaku. 

Przeprowadzono dyskusję dotyczącą skutków wprowadzenia postulowanych zmian dla rolników- plantatorów rzepaku.
W opinii ekspertów wprowadzenie proponowanych zmian doprowadzi do obniżenia zapotrzebowania na rzepak o ponad 1 mln ton rocznie. 
Konsekwencją będzie spadek cen produkowanego surowca. Zwrócono uwagę na to, że w świetle dynamicznie rosnących cen środków do produkcji, decyzja ta może być tożsama z utratą dochodowości gospodarstw zajmujących się produkcją rzepaku.

Do propozycji zmian odnieśli się także przedstawiciele grupy PKN ORLEN oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Rekomendacje: 
Organizacja odrębnego spotkania wszystkich zainteresowanych stron: przedstawicieli rolników, koncernów paliwowych oraz ministerstw zaangażowanych w obszarze rolnictwa i biopaliw tj. Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Odrzucenie proponowanych zmian. 

Omówienie szans na pozyskanie nowych rynków zbytu na produkty rolno-spożywcze z Polski,  ryzyka związane z utratą rynków zbytu
1. Sektor produkcji mleka
Produkcja mleka w Polsce oscyluje dziś w okolicach 14 miliardów litrów rocznie. Dzięki eksportowi i chłonnym rynkom dalekowschodnim, sektor produkcji mleka byłby w stanie w niedługim czasie podwoić tę produkcję. Wymagałoby to jednak wspólnych działań producentów, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a nawet całego rządu. 

Mając świadomość rangi i roli, jaką dla naszej branży ma rynek chiński trzeba wyraźnie zaznaczyć, że ewentualne utrudnienia w dostępie do niego będą dla nas bardzo dotkliwe. Problem ten nabiera znaczenia wobec niskiej rentowności przemysłu mleczarskiego, który już teraz zmaga się z dużymi problemami.
Sygnały, które do nas docierają wskazują bowiem, że nierówne traktowanie chińskich podmiotów gospodarczych na polskim rynku w innych przestrzeniach gospodarczych – może odbić się negatywnie również na rolnictwie. Utrudnienia we wzajemnej wymianie handlowej, a tym samym trudności w dostępie do azjatyckich rynków zbytu mogą doprowadzić do recesji w sektorze produkcji mleka, porównywalnej swą skalą z kryzysem występującym w latach 2008 – 2009.

Podczas spotkania, eksperci zasygnalizowali, że branża mleczarska w Polsce nie będzie w stanie utrzymać swojej pozycji przy osłabieniu eksportu – szczególnie w czasie światowego kryzysu gospodarczego.

Głos w tej sprawie zabrali także przedstawiciele Departamentu Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Główny Lekarz Weterynarii oraz przedstawiciele Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.
Strony jednoznacznie wskazały, że rynek chiński jest perspektywicznym rynkiem zbytu. Wskazano, że podejmowane są działania polityczne dotyczące otwarcia tego rynku, na kolejne produkty np. wołowinę.
Rozmowy w tej sprawie prowadzone są z GAC.

2. Rynek papryki.

Polska po Hiszpanii i Włoszech jest trzecim producentem owoców i warzyw w Europie. Niestety ostatnie 30 lat ciągłego rozwoju i wzrostu ilości produkowanych owoców i warzyw w  Polsce nie szła w parze z rozwojem możliwości eksportowych w tym zakresie.  
Polski rynek owoców i warzyw musi szukać nowych rynków zbytu zarówno na produkty świeże  jak i na produkty przetworzone. 

Konieczne jest podejmowanie skonsolidowanych działań eksportowych w  obszarach rolnych.  Bez eksportu branża owocowo - warzywna będzie musiała zmniejszyć produkcję  średnio o około 20 - 30%, a w niektórych gatunkach o 50%. Widoczny jest brak spójnej strategii eksportowej. Większe sukcesy osiągają pojedyncze przedsiębiorstwa niż branże.   

Rekomendacje:
1. Zachowanie daleko idącej ostrożności w przypadku podejmowania przez Rząd decyzji mogących odciąć polski sektor rolny od dostępu do chłonnych rynków zbytu (rynek chiński). 

2. Wzmocnienie wsparcia handlu zagranicznego polskich produktów rolno-spożywczych poprzez zmianę mechanizmu promocji polskiej żywności. 

3.  Wspieranie eksportu  przez szereg działań wspomagających:

• organizacja targów  branżowych na miarę FruitLogistica albo Fruit Attraction.  
• wzmocnienie  ze strony administracji publicznej działań eksportowych
• wsparcie naukowe/techniczne w przypadku eksportu na dalekie rynki 
• wsparcie polskich podmiotów w występowaniu o wsparcie działań promocyjnych na rynkach trzecich do UE.  
• konsolidacja funduszy na promocję polskiej żywności, które są obecnie rozproszone po różnych instytucjach.  Fakt ten nie pozwala na skuteczne ich wykorzystywanie. Potrzebny jest tu efekt synergii
• dopuszczenie pracowników sezonowych  z  kolejnych krajów bez przeprowadzania testu rynku pracy. Działania takie należałoby wdrożyć szybko,  aby uzupełnić  niedobory  pracowników w  rolnictwie. 

Omówienie bezpieczeństwa energetycznego polskiej wsi. 
Uczestniczący w spotkaniu Prezes Polskiej Grupy Górniczej poinformował, że na ostatniej prostej są prace realizowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Aktywów Państwowych oraz Polską Grupę Górniczą.
Wypracowywany mechanizm ma zabezpieczyć dostęp do węgla w akceptowalnej cenie.

Rekomendacje: 
Przygotowanie pilnych rozwiązań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego. 
Projekt o zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego (pierwszeństwo i ułatwienia dla inwestycji przyczyniających się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego) zakładać powinien usprawnienia dotyczące inwestycji związanych z budową lub zakupem: m.in. bioreaktorów beztlenowych, instalacji fotowoltaicznych przyzakładowych, agregatów prądotwórczych, stacji rozprężania gazu itp.

Dostępność i przystępność cenowa  nawozów produkowanych w Polsce. 
Uczestnicząca w spotkaniu Prezes Grupy Anwil S.A. przedstawiła szczegóły dotyczące sytuacji na rynku nawozów. W związku z brakiem stabilizacji na rynku gazu, produkcja nawozów jest obecnie szalenie kosztowna i do momentu uzyskania stabilizacji rynku, bardzo ciężko przewidywać ceny wytwarzanych nawozów. 

Rekomendacja:
1. Prowadzenie spójnej polityki informacyjnej dotyczącej cen wytwarzania nawozów azotowych. 

2. Przeanalizowanie możliwości ograniczania ingerencji pośredników w zawyżanie cen dystrybuowanych nawozów.